Het IJzer smeden als het heet is
In het buitengebied van Vasse is smederij De Boonk gevestigd, een van de laatste smederijen in de regio. Smid Erwin Bonke werkt er volgens eeuwenoude techniek met een dito uitrusting: vuur, ijzer, tangen, hamers en aambeeld.
Wie bij De Boonk naar binnenloopt waant zich in een ver verleden: een smidsvuur met echte kolen, de geconcentreerde blik van Erwin in de gloed van het vuur en een grote vonkenregen als zijn hamer op het hete staal landt. Erwin werkte jarenlang als monteur. Zijn opleidingsachtergrond beslaat landbouwmechanisatie, dieseltechniek, werktuigbouw en hydrauliek. Erwin: ‘Toen mijn laatste werkgever in de crisisjaren moest inkrimpen ben ik daar minder uren gaan werken en koos ik ervoor om daarnaast voor mezelf te beginnen met een smidse. Dat ging zo goed lopen dat ik zeven jaar geleden volledig gestopt ben bij mijn werkgever. Je moet het ijzer smeden als het heet is, toch?’
Het smidsvak heeft Erwin binnen enkele maan¬den onder toeziend oog van de Ootmarsumse smid Martin Koster geleerd. Erwin: ‘Op een gegeven moment had ik de basis wel te pakken, maar bij elk werk moet je toch ook creatief zijn en leer je weer nieuwe dingen. Er is niet één manier van werken waarmee je alles redt, en dat is ook het mooie van dit vak: het is maatwerk. Weet je dat ik nog steeds nieuwe kneepjes van het vak leer, via Youtube? Ik vind het leuk om online beeldmateriaal uit het begin van de vorige eeuw te zoeken. Had je niet gedacht van een ouderwetse smid, hè?’
Heet
Erwin stookt het smidsvuur met kolen. Is dat folklore? Erwin: ‘Nee, dat is een bewuste keuze. Gas is duurder, maar belangrijker is dat kolenvuur zich beter laat regelen. En het kolengruis geeft het smeedwerk een mooie uitstraling. Het ijzer moet zo’n 1.400 graden heet zijn, het krijgt dan een geel-witte kleur. Dan weet ik dat het goed kneedbaar is.’
De producten van Erwin zijn veelal functioneel, denk aan hang- en sluitwerk, hekwerk, muurankers en restauraties van ijzeren constructies. Erwin: ‘Ik maak ook decoratief smeedwerk, zoals hanglampen en ornamenten. Er komt van alles op mijn pad. Mijn smederij is zelfs even decor voor fotomodellen geweest. Een exclusief merk in damestassen had een lijn bedacht met klinknagels erin verwerkt en de modellen moesten in een passende omgeving worden gefotografeerd, bij mij dus!’ Zijn assortiment tangen, hamers en aambeelden is groot. Erwin: ‘Ik kende diverse collega’s die het bijltje erbij neergooiden en ik kon hun gereedschappen overnemen. Het is een beetje een verzameling geworden, maar weggooien zou echt zonde zijn.’
Gelukkig
Opvolging binnen familie is niet aan de orde, maar erbuiten ook niet, zo het lijkt. Erwin: ‘Mijn zoon en twee dochters hebben hun passie ergens anders liggen en die moeten ze zeker blijven volgen. Maar in het algemeen zijn jonge mensen niet te porren voor dit vak. Op de roc’s vind je weinig studenten die warm worden van het ouderwetse handwerk en dat is ook logisch: de ontwikkeling van de techniek van nu is hartstikke boeiend. Ik ben helemaal gelukkig als ik na mijn pensionering nog in gezondheid door mag werken in mijn smederij, waarbij niets moet en alles mag.’